Naturalne substancje są tradycyjnie stosowane w pielęgnacji skóry od wieków. Trwają poszukiwania nowych naturalnych bioaktywnych, które nie tylko promują zdrowie skóry, ale także chronią skórę przed różnymi szkodliwymi czynnikami, w tym promieniowaniem ultrafioletowym i wolnymi rodnikami. Wolne rodniki, zakłócając mechanizmy obronne i naprawcze, znacząco przyczyniają się do uszkodzenia skóry i przyspieszają starzenie. Naturalne związki obecne w roślinach wykazują właściwości przeciwutleniające i zdolność do usuwania wolnych rodników. Zwiększone zainteresowanie chemią roślin wiąże się z rosnącym zainteresowaniem materiałami roślinnymi jako naturalnymi przeciwutleniaczami (Michalak 2022).
Ekstrakty roślinne usuwają wolne rodniki
Komórki skóry są ciągle narażone na szkodliwe działanie wolnych rodników, które powstają zarówno w organizmie, jak i w wyniku czynników zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenie czy promieniowanie UV. Skóra ma naturalne mechanizmy obronne, które pomagają walczyć z wolnymi rodnikami, ale gdy ich ilość staje się zbyt duża, te mechanizmy mogą nie wystarczyć, co prowadzi do uszkodzeń skóry (Nakai & Tsuruta, 2021). Ekstrakty roślinne nie tylko mają zdolność usuwania wolnych rodników, ale także wspomagają mechanizmy obronne i regeneracyjne skóry. Zdolność roślin do zmiatania wolnych rodników i właściwości przeciwutleniające są związane z obecnością składników takich jak polifenole, tokoferole, karotenoidy, kwas askorbinowy i makrocząsteczki (w tym polisacharydy i peptydy), a także składników olejków eterycznych (Shedoeva i wsp., 219).
Polifenole korzystnie wpływają na skórę
Polifenole to substancje, które mają różnorodne właściwości przeciwutleniające, które korzystnie wpływają na skórę. Przede wszystkim pomagają w rozjaśnianiu skóry, regulując aktywność enzymu zwanego tyrozynazą, który odpowiada za produkcję melaniny. Ponadto nawilżają skórę i wspierają produkcję kolagenu oraz elastyny, co sprawia, że skóra staje się bardziej jędrna i elastyczna. Dodatkowo wykazują działanie przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwstarzeniowe (Hernandez i wsp., 2021).
Co więcej, kwasy fenolowe, należące również do grupy przeciwutleniaczy działają także jako naturalna ochrona przed promieniowaniem UV, zapobiegając powstawaniu rumienia. Pomagają w produkcji tropelastyny i zmniejszają aktywność elastazy, co wspomaga zachowanie elastyczności skóry. Chronią także skórę przed stanami zapalnymi, które mogą powstać na skutek zewnętrznych podrażnień (Chen i wsp., 2021).
Działanie przeciwutleniaczy takich jak taniny, obejmuje również wspomaganie procesu gojenia ran, a także wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe, przeciwnowotworowe oraz ochronne przy problemach z wrzodami. Dodatkowo chronią komórki skóry przed uszkodzeniami, które mogą powstać w wyniku stresu oksydacyjnego, czyli działania wolnych rodników. Pomagają również w redukcji przebarwień, blokując aktywność tyrozynazy i wpływając na regulację genów odpowiedzialnych za pigmentację skóry (Reis i wsp., 2021).
Karotenoidy chronią przed uszkodzeniami UV
Karotenoidy, należące również do grupy przeciwutleniaczy chronią skórę przed uszkodzeniami UV, zbierając wolne rodniki, zwiększając poziom enzymów ochronnych i witaminy C. Hamuje uszkodzenia kolagenu, chroni lipidy skóry, redukuje stany zapalne i wspomaga układ odpornościowy. Dodatkowo zapobiega fotostarzeniu, blokując enzymy związane z tym procesem (Balić i wsp., 2019).
Co więcej badania wykazały, że spożycie witaminy E, będącej silnym przeciwutleniaczem, może zmniejszać zarówno ostre, jak i przewlekłe uszkodzenia skóry spowodowane promieniowaniem UV. Witamina E redukuje aktywność enzymu kolagenazy, który niszczy kolagen, hamuje tyrozynazę odpowiedzialną za produkcję melaniny, a także poprawia teksturę skóry, redukując jej szorstkość i zmniejszając głębokość zmarszczek. Ponadto, przyspiesza proces gojenia, co sprawia, że jest szeroko stosowana w leczeniu oparzeń, blizn pooperacyjnych oraz ran (Keen & Hassan i wsp., 2016).
Bibliografia:
1. Nakai, K., & Tsuruta, D. (2021). What Are Reactive Oxygen Species, Free Radicals, and Oxidative Stress in Skin Diseases?. International journal of molecular sciences, 22(19), 10799. https://doi.org/10.3390/ijms221910799
2. Michalak M. (2022). Plant-Derived Antioxidants: Significance in Skin Health and the Ageing Process. International journal of molecular sciences, 23(2), 585. https://doi.org/10.3390/ijms23020585
3. Keen, M. A., & Hassan, I. (2016). Vitamin E in dermatology. Indian dermatology online journal, 7(4), 311–315. https://doi.org/10.4103/2229-5178.185494
4. Shedoeva, A., Leavesley, D., Upton, Z., & Fan, C. (2019). Wound Healing and the Use of Medicinal Plants. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2019, 2684108. https://doi.org/10.1155/2019/2684108
5. Hernandez, D. F., Cervantes, E. L., Luna-Vital, D. A., & Mojica, L. (2021). Food-derived bioactive compounds with anti-aging potential for nutricosmetic and cosmeceutical products. Critical reviews in food science and nutrition, 61(22), 3740–3755. https://doi.org/10.1080/10408398.2020.1805407
6. Chen, J., Liu, Y., Zhao, Z., & Qiu, J. (2021). Oxidative stress in the skin: Impact and related protection. International journal of cosmetic science, 43(5), 495–509. https://doi.org/10.1111/ics.12728
7. Reis, A., Rocha, S., & de Freitas, V. (2021). Going "Green" in the Prevention and Management of Atherothrombotic Diseases: The Role of Dietary Polyphenols. Journal of clinical medicine, 10(7), 1490. https://doi.org/10.3390/jcm10071490
8. Balić, A., & Mokos, M. (2019). Do We Utilize Our Knowledge of the Skin Protective Effects of Carotenoids Enough?. Antioxidants (Basel, Switzerland), 8(8), 259. https://doi.org/10.3390/antiox8080259
