Wiele osób uważa, że fizjoterapia i rehabilitacja to nazwy tych samych procedur leczniczych, dlatego też można te dwa określenie stosować zamiennie. W rzeczywistości jednak, termin rehabilitacja jest znacznie szerszy niż fizjoterapia, a znajomość różnica pomiędzy tymi dwiema metodami leczniczymi może być kluczowa podczas wyboru specjalisty, do którego udamy się z konkretnym problemem. W poniższym artykule przybliżamy zależność między fizjoterapią a rehabilitacją, wyjaśniamy, jakie zabiegi oferowane są w ramach tych dwóch dziedzin i podpowiadamy, w jakich przypadkach warto zgłosić się do specjalisty.
Co to jest fizjoterapia, a czym jest rehabilitacja?
Fizjoterapia stosowana jest do leczenia schorzeń i urazów. Polega ona na pracy nad poprawą jakości życia pacjenta poprzez zapewnienie właściwej terapii i wsparcia. Celem fizjoterapii jest zapewnienie jak najlepszych rezultatów dla pacjentów, aby w stosownym czasie uzyskali oni maksymalny poziom funkcjonowania i sprawności bez niebezpiecznych powikłań. Fizjoterapia może pomóc w skutecznej rehabilitacji pacjentów po urazach lub operacjach, a także tych, którzy cierpią na choroby neurologiczne, zaburzenia układu ruchu, zwyrodnienia stawów i inne dolegliwości.
Co odróżnia fizjoterapię od rehabilitacji?
Posiadając wiedzę na temat tego, co to jest fizjoterapia, łatwo wywnioskować jaka zależność występuje między nią a rehabilitacją. Fizjoterapia pomaga pacjentom w powrocie do zdrowia poprzez poprawę funkcji fizycznych, rehabilitację i leczenie schorzeń. Z tego wynika, że rehabilitacja może być jednym z procesów, który stosuje się podczas realizowania programu fizjoterapeutycznego. Jednocześnie, osoby poddawane rehabilitacji, poza terapią zajęciową czy elektrostymulacją mięśni, często wymagają również masaży, okładów oraz stretchingu.
Fizjoterapia koncentruje się głównie na wspomaganiu funkcji motorycznych, poprawianiu ruchomości i rehabilitacji chorób ortopedycznych. Tego typu terapię podejmuje się, aby przywrócić normalność poprzez zastosowanie technik masażu, technik leczniczych, ćwiczeń ruchowych itp. Rehabilitacja natomiast obejmuje szerszy zakres usług, w tym terapię mowy, terapię aktywności, terapię zajęciową, terapię szkoleniową, terapię edukacyjną i psychologiczną, a także specjalistyczne programy terapii dostosowane do potrzeb pacjenta. Głównym celem rehabilitacji jest przywrócenie pacjentowi możliwości samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Popularne zabiegi fizjoterapeutyczne
Nasz doświadczony fizjoterapeuta Tomasz Zając korzysta z wielu metod terapeutycznych, w tym: ćwiczeń, masażu, mobilizacji stawów, akupunktury i manipulacji. Ćwiczenia mogą być stosowane do rozluźniania mięśni, utrzymywania ruchliwości stawów i poprawy postawy. Masaże można stosować, aby poprawić krążenie i zmniejszyć ból. Mobilizacja stawów polega na wykonywaniu delikatnych ruchów na obolałym obszarze, aby usunąć blokady i zwiększyć zakres ruchu. Akupunktura jest czasami używana do zwalczania bólu i stanu zapalnego. Manipulacja jest techniką stosowaną do połączenia stawów, mięśni i więzadeł w celu poprawy ruchomości i złagodzenia bólu.
Badając rynek usług fizjoterapeutycznych w Warszawie, wśród najczęściej stosowanych zabiegów, wyróżnić można:
- masaże,
- terapię manualną,
- terapię manipulacyjną,
- stretching,
- terapię z zastosowaniem ciepła (np. okłady, fale radiowe),
- terapię z zastosowaniem zimna (np. zimne okłady),
- terapię ultradźwiękową,
- terapię próżniową,
- elektroterapię,
- stymulację polem magnetycznym
- terapię aktywną,
- laseroterapię.
Fizjoterapia może być stosowana w wielu dziedzinach medycyny, w tym neurologii, ortopedii, chirurgii, terapii układu oddechowego i kardiologii. Wraz ze wzrostem świadomości kobiet, coraz większym zainteresowaniem cieszy się fizjoterapia urologiczna i fizjoterapia uroginekologiczna, które gwarantują duże możliwości w zakresie diagnostyki i leczenia dolnych dróg moczowych oraz rodnych. W wielu krajach, tego typu terapie są standardowym procesem, jaki stosuje się w przypadku kobiet po porodzie. W Polsce nie jest to jeszcze tak powszechna praktyka, ale należy zauważyć, że coraz więcej Polek korzysta z fizjoterapii, na przykład w przypadku nietrzymania moczu, występowania zespołów bólowych miednicy czy też obniżenia narządów rodnych.
Rehabilitacja – często występujące urazy
Rehabilitacja może być przydatna w leczeniu wielu urazów, w tym: urazów okołostawowych, złamań, skręceń, uszkodzeń mięśni i stawów, urazów głowy i kręgosłupa, artretyzmu, zwichnięć, zapalenia stawów i innych dolegliwości. Wśród najczęściej występujących urazów, w przypadku których należy zastosować rehabilitację, wyróżnić można:
- urazy mięśni,
- urazy stawów,
- złamania kości,
- zwichnięcia stawów,
- przeciążenie mięśni i stawów,
- urazy kręgosłupa,
- urazy narządu ruchu,
- uszkodzenia nerwów,
- zaburzenia postawy.
Rehabilitacja stosowana w powyższych przypadkach jest niezwykle skuteczna, ponieważ pozwala na dostrojenie rodzaju ćwiczeń do indywidualnych potrzeb i zdolności pacjenta. Co więcej, wszystkie programy rehabilitacyjne są dostosowane do restrykcyjnych planów terapeutycznych w celu maksymalizacji wyników i przywrócenia sprawności chorego. Rehabilitacja pomaga również pacjentom uczyć się nowych technik i strategii, aby radzić sobie z dysfunkcją, która ich dotyka i poprawić ich jakość życia.
Czy fizjoterapia zastępuje rehabilitację?
Fizjoterapia i rehabilitacja to dwa oddzielne procesy, dlatego nie można mówić o możliwości zastępowania rehabilitacji fizjoterapią. Jak już wspominaliśmy, fizjoterapia to proces leczenia, którego celem jest pomoc w odzyskaniu pełności funkcjonowania i sprawności, poprzez stosowanie ruchowego i manualnego wpływu na ciało pacjenta. Przykładem może być tutaj masaż fizjoterapeutyczny. Zaś rehabilitacja skierowana jest do osób po przebytych urazach lub pacjentów z konkretnymi chorobami. Jej głównym celem jest przywrócenie ich do normalnego funkcjonowania za pomocą wielu różnych metod leczniczych, takich jak ćwiczenia, krioterapia, terapia mowy lub terapia edukacyjna.
Kiedy warto udać się na fizjoterapię?
Fizjoterapia może pomóc w leczeniu wielu różnych schorzeń i dolegliwości, dlatego na wizytę warto udać się, jeśli pojawił się ból lub dyskomfort w jakimkolwiek obszarze ciała, zaburzenia sprawności fizycznej, a także, jeśli lekarze zalecili fizjoterapię jako część leczenia choroby lub rehabilitacji. Wielu pacjentów, początkowo bagatelizuje objawy bólowe, które z biegiem lat mocno się nasilają, co świadczy o pogłębianiu się problemu. Wczesna diagnostyka schorzenia jest bardzo ważna, bowiem pozwala uniknąć trwałych zmian w organizmie, szybciej przywrócić pełną sprawność u pacjenta, a przede wszystkim uniknąć dolegliwości bólowych, które tak utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Po pomoc fizjoterapeutyczną mogą zgłosić się zarówno osoby po przebytych urazach, jak i te konfrontujące się z chorobą lub schorzeniem od wielu lat. Wśród pacjentów gabinetów fizjoterapeutycznych najczęściej znajdują się:
- osoby młode z wadami postawy, przeciążeniami stawów oraz urazami sportowymi,
- osoby, które pracują według jednego schematu, często związanego z brakiem ruchu, tak jak pracownicy biur, pracownicy fizyczni wykonujący powtarzalne ruchy, czy pracownicy narażeni na przewlekły stres,
- osoby starsze, które przez wzgląd na wieloletnią pracę obciążającą organizm, obecnie cierpią na wiele chorób.
Fizjoterapeuta oferuje nie tylko pomoc doraźną, ale też pokazuje pacjentom, w jaki sposób można walczyć z konkretnym typem bólu za pomocą ćwiczeń lub pozycji ułożeniowych. Specjalista najlepiej doradzi jaką postawę należy przyjmować w określonych sytuacjach, na przykład podczas pracy przy biurku.
Grafika: Matias Maiztegui z Pixabay